Prvi deo feljtona baziranog na memoarskoj knjizi Slobodana Jovanoviča “Zapisi o problemima i ljudima 1941-1944” koji je Akademska knjiga prvi put objavila u Srbiji kao zasebno izdanje

***

Vladko Maček (vodeći hrvatski političar u Kraljevini Jugoslaviji s kraja tridesetih), na primer, bio je ubeđen da knez Pavle 27. marta zbačen s vlasti isključivo zbog toga što je sa postigao sporazum sa Hrvatima (odnosno sa njim, Mačekom) o stvaranju Banovine Hrvatske. Slobodan Jovanović, koji je posle puča ušao u vladu Dušana Simovića, tek je u Londonu shvatio, na svojoj koži to osetio dok je bio predsednik vlade, da su ključni pučisti bili “engleski ljudi”.

Baš na ovaj 27. mart, na godišnjiću velike istorijske raskrsnice, Akademska knjiga objavljuje dve knjige sećanja ove dvojice, u najmanju ruku ključnih svedoka raspada Kraljevine Jugoslavije i početka Drugog svetskog rata. Memoari Vladka Mačeka, (“Vladko Maček, U Borbi za slobodu, Akademska knjiga) prate ceo njegov politički život, od ulaska u politiku do emigracije, a po prvi put se objavljuju u Srbiji, dok sećanja Slobodana Jovanovića (“Zapisi o problemima i ljudima 1941-1944”), kao njegov pogled na sve što se zbivalo sa vladom Kraljevine Jugslavije od 27. marta do kraja Drugog svetskog rata, predstavljaju malo poznati istorijski dokument koji se prvi put objavljuje kao zasebna knjiga (na primer, nisu uvršteni u izdanja Jovanovićevih Sabranih dela iz 1990. i 2005. godine).

Uz dozvolu izdavača, objavljujemo delove ovih memoarskih zapisa koje mogu dati drugačije istorijsko svetlo, a svakako pružiti perspektivu dvojice značajnih istorijskih ličnosti.

Feljton o sećanjima Slobodana Jovanovića pratite OVDE.

Feljton o sećanjima Vladka Mačeka pratite OVDE.

***

Zanimljivo je da Slobodan Jovanović na početku svojih zapisa o sebi piše u trećem licu, kao posmatrač i tumač događaja sa neophodnom distancom. Distanca, međutim, brzo nestaje i u jednom trenutku počinje da piše o trećem licu. Tamo gde navodi “Jovanovića”, to je zapravo on.

Nakon pristupanja Kraljevine Jugoslavije Trojnom paktu i nakon što je grupa oficira predvođena Dušanom Simovićem 27. marta 1941. izvšrila puč i preuzela vlast i Slobodan Jovanović ulazi u novu vladu. Ovo je njegova priča…

***

Komunistička propaganda stalno je širila glas kao da je 6. april zatekao Jovanovića i Ninčića na aerodromu gotove da krenu prvi za Rim, a drugi za Berlin. Kao što iz svega gornjega izilazi, misao o Jovanovićevom putu u Rim bila je već na nekoliko dana pre 6. aprila potpuno napuštena. Simović je prihvatio prvu italijansku ponudu prosto iz razloga da dobije vremena. Njemu je trebalo vremena ne samo da bi dovršio vojne pripreme, nego da bi i dovršio pregovore s Mačekom. Njemu se činilo da već iz čisto vojnih razloga prisustvo Mačekovo u vladi jeste neophodno potrebno, jer jedna vlada bez Mačeka ne bi se mogla potpuno osloniti na hrvatske oficire i vojnike. Međutim, onda kad mu je došla italijanska ponuda pregovori s Mačekom bili su još u toku.