Veza između vrste političkog sistema, odnosno demokratije i autokratije kao osnovnih institucionalnih aranžmana i privrednog razvoja predmet je kontinuirane i intenzivne naučne rasprave. Konsenzus i dalje nije postignut. Prema nekim autorima, autokratija pozitivno utiče na privredni razvoj. Suprotno tome, brojni autori tvrde da demokratija podstiče privredni razvoj dok ga autokratija guši.
U najpoznatije autore koji ističu pozitivnu vezu između demokratije i privrednog razvoja spadaju Daron Asemoglu (Daron Acemoglu) i Džejms Robinson (James Robinson), dobitnici Nobelove nagrade za ekonomiju 2024. Asemoglu i Robinson stoje na stanovištu da inkluzivne (inclusive) institucije pozitivno utiču na bogatstvo naroda i ekstraktivne (extractive) institucije negativno.
Inkluzivne institucije su preovlađujuće u pluralističkim političkim sistemima u kojima se snažno štite individualna prava i koji nagrađuju inovacije i preduzetništvo pre svega kroz stamenu zaštitu imovinskih prava i otvorena, konkurentna tržišta.
Suprotno njima, ekstraktivne institucije preovlađuju u političkim sistemima sa koncentrisanom političkom moći i ekonomskim institucijama koje rade isključivo u korist privilegovane manjine. Ekstraktivne institucije, poput rudarenja koje spada u ekstraktivne industrije, ne proizvode, već izvlače rudu.
Slično tome, privilegovana manjina koja kreira i upravlja ekstraktivnim institucijama oportunistički, u svoju korist, a na štetu javnog interesa izvlači vrednost proizvodnje društvenih resursa koji su pod njihovom kontrolom (npr. zemljište, rudnici, monopolska prava, radna snaga, inostrana pomoć itd.).
Pročitali ste poslednji besplatni tekst.
Da biste nastavili sa čitanjem potrebno je da se pretplatite.
Nemoj da propustiš nijednu Veliku priču.
Već imate nalog? Ulogujte se
