Veza između vrste političkog sistema, odnosno demokratije i autokratije kao osnovnih institucionalnih aranžmana i privrednog razvoja predmet je kontinuirane i intenzivne naučne rasprave. Konsenzus i dalje nije postignut. Prema nekim autorima, autokratija pozitivno utiče na privredni razvoj. Suprotno tome, brojni autori tvrde da demokratija podstiče privredni razvoj dok ga autokratija guši.
U najpoznatije autore koji ističu pozitivnu vezu između demokratije i privrednog razvoja spadaju Daron Asemoglu (Daron Acemoglu) i Džejms Robinson (James Robinson), dobitnici Nobelove nagrade za ekonomiju 2024. Asemoglu i Robinson stoje na stanovištu da inkluzivne (inclusive) institucije pozitivno utiču na bogatstvo naroda i ekstraktivne (extractive) institucije negativno.
Inkluzivne institucije su preovlađujuće u pluralističkim političkim sistemima u kojima se snažno štite individualna prava i koji nagrađuju inovacije i preduzetništvo pre svega kroz stamenu zaštitu imovinskih prava i otvorena, konkurentna tržišta.
Suprotno njima, ekstraktivne institucije preovlađuju u političkim sistemima sa koncentrisanom političkom moći i ekonomskim institucijama koje rade isključivo u korist privilegovane manjine. Ekstraktivne institucije, poput rudarenja koje spada u ekstraktivne industrije, ne proizvode, već izvlače rudu.
Slično tome, privilegovana manjina koja kreira i upravlja ekstraktivnim institucijama oportunistički, u svoju korist, a na štetu javnog interesa izvlači vrednost proizvodnje društvenih resursa koji su pod njihovom kontrolom (npr. zemljište, rudnici, monopolska prava, radna snaga, inostrana pomoć itd.).
Poštovani, da biste pročitali 3 besplatna teksta potrebno je da se registrujete, a da biste nastavili sa čitanjem naših premium sadržaja, neophodno je da odaberete jedan od planova pretplate.
Već imate nalog? Ulogujte se
