Tokom poslednje decenije, sve snažniji sukob između Sjedinjenih Američkih Država (SAD) i Kine oblikuje novu arhitekturu međunarodnih odnosa. Dolaskom Donalda Trampa na čelo SAD, politika “America First” naglo je promenila dosadašnje geostrateške i ekonomske principe posleratnog globalnog lidera. Američko povlačenje iz međunarodnih sporazuma, trgovinski ratovi i naglašeni bilateralizam izazvali su talas nesigurnosti na svim kontinentima. Sa druge strane Pacifika, kineska politička elita ove događaje kao da posmatra sa manje zebnje nego što to očekuje Zapad.
Kineski stratezi i eksperti na polju međunarodnih odnosa ne vide u Trampovom izolacionizmu samo slabljenje američke hegemonije, već i početak procesa prelaska iz unipolarnog u zaista multipolarni svet. Dok američka spoljna politika gubi oslonac u tradicionalnim savezništvima i multilateralizmu, Kina promišljeno gradi mrežu partnerstava, investirajući politički i finansijski kapital u projekte kao što su “Pojas i put” (Belt and Road), nove ekonomske blokove i promovisanje suvereniteta bez uslovljavanja. Stoga, suštinsko je pitanje da li je Trampova politika America First nenamerno stvorila globalni ambijent po meri kineskih interesa ili će nova multipolarnost otvoriti i niz novih rizika za Peking.
“America First” i promene u globalnim odnosima
America First nije bila tek sloganska promena u američkoj spoljnoj politici, već radikalan zaokret. Amerika više ne igra ulogu nesporne osovine zapadnog poretka, već sebično stavlja sopstvene ekonomske i političke interese ispred svake šire međunarodne koordinacije. Umesto da gradi ili održava multilateralne institucije, Vašington favorizuje bilateralne aranžmane, podiže carine, otvara trgovinske ratove i povećava neizvesnost u odnosima sa partnerima i protivnicima.
Za mnoge zapadne saveznike ovakav pristup predstavljao je šok. Narušena je stabilnost NATO-a, relativizovane su zajedničke vrednosti, a međunarodne institucije su gurnute u krizni status podešen na preživljavanje. Povlačenje iz Pariskog klimatskog sporazuma, napuštanje Transpacifičkog partnerstva i oštri trgovinski sporovi sa Kinom, ali i sa dojučerašnjim saveznicima iz Evropske unije, uticali su na cepanje globalnih lanaca poverenja.
Poštovani, da biste pročitali 3 besplatna teksta potrebno je da se registrujete, a da biste nastavili sa čitanjem naših premium sadržaja, neophodno je da odaberete jedan od planova pretplate.
Već imate nalog? Ulogujte se
