Kada je 13. avgusta 1942. godine britanskom premijeru stigao memorandum od Josifa Visarionoviča Staljina kojim je od saveznika zatražio otvaranje Zapadnog fronta i pomoć u borbi protiv nacističke Nemačke, Vinston Čerčil namah se setio svega.
I bauka kaljavih rovova Some, i neuspeha artiljeraca da probiju nemačku bodljikavu ogradu i na taj način pešadiji očiste put za frontalni napad, svih taktičkih propusta zbog kojih je taj 1. jul 1916, u kom je živote izgubilo više od 19.000 engleskih vojnika, ostao upamćen kao jedna od najbolnijih i najtamnijih tačaka čitavog Prvog svetskog rata. Setio se, dakako, i Pašandela i njegovog gustog neprohodnog blata u kom su saveznički vojnici, tenkovi i konji ostajali zaglibljeni na vetrometini metaka, tih nepreglednih prostranstava krvavog mulja iz kog hiljade i hiljade njih nikada nije uspelo da se izvuče.
Zato je odgovor koji je uputio Staljinu i bio takav.
“Napad sa šest ili osam anglo-američkih divizija na poluostrvo Šerbur ili Kanalska ostrva bio bi hazarderski i veoma opasan potez”, pisalo je u Čerčilovoj depeši Staljinu. “Nemci na zapadu imaju i više nego dovoljno trupa da nas na uskom prostoru poluostrva zaustave utvrđenim linijama, što bi im potom omogućilo da nas napadnu iz vazduha. Sve britanske vojne glavešine saglasne su u tome da bi se takva operacija mogla završiti samo katastrofom, a nijedna od divizija koje ste vi izgubili time ne bi bila vraćena. Smatramo da bismo tim potezom daleko više štete naneli sebi nego neprijatelju, i da bismo samo protraćili ljudske i desantne resurse koji su nam neophodni za akciju planiranu za 1943.”
Plašeći se da bi otvaranje Zapadnog fronta i ulazak u frontalni rat sa okupatorskim snagama mogli da ožive stare aveti Some i Pašandela, saveznici su se okrenuli potiskivanju Nemaca sa afričke teritorije, pa potom i sprovođenju dalje ofanzive na Italiju, razrađujući simultano operaciju o kojoj je u Čerčilovoj depeši bilo reči.
Još u aprilu 1942. vojska Sjedinjenih Američkih Država je, pod dirigentskom palicom generala Džordža Maršala, otpočela operaciju “Bolero” koja je predviđala gomilanje američkih trupa na britanskoj teritoriji, a sve u sklopu priprema za kasniju savezničku invaziju na Evropu i rasterećivanje Istočnog fronta i Staljingrada koji su bili planirani za sredinu 1943. godine. Iako je Čerčil, pišući u avgustu 1942. Staljinu o toj “velikoj akciji”, na umu pre imao taktiku prema kojoj bi se nacističkom čizmom prignječena Evropa napala s juga, odnosno preko Balkanskog poluostrva i Italije, te na taj način Nemačka primorala na povlačenje dela svojih trupa sa Istoka, Amerikanci su čvrsto verovali da invaziju treba izvršiti na lokaciji koja je najbliža Ujedinjenom Kraljevstvu kao snažnom savezničkom uporištu. S obzirom na to da su SAD imale daleko opremljeniju i mnogoljudniju vojsku bez koje bi oslobođenje Evrope bilo neizvodljivo, Velika Britanija morala je da se povinuje zakonu jačeg, a taj zakon jačeg govorio je da se invazija na Evropu mora izvesti preko Lamanša.
Iako je Čerčil, pišući u avgustu 1942. Staljinu o toj “velikoj akciji”, na umu pre imao taktiku prema kojoj bi se nacističkom čizmom prignječena Evropa napala s juga, odnosno preko Balkanskog poluostrva i Italije, te na taj način Nemačka primorala na povlačenje dela svojih trupa sa Istoka, Amerikanci su čvrsto verovali da invaziju treba izvršiti na lokaciji koja je najbliža Ujedinjenom Kraljevstvu
Tako su Velika Britanija i SAD počele da razrađuju operaciju “Raundap”, koja je prelazak Kanala (Lamanša) i iskrcavanje na okupiranu teritoriju Francuske predviđala za april 1943. godine. Međutim, kako su Britanci i dalje bili veoma skeptični prema ideji o ulasku u Evropu kroz Normandiju a ne Mediteran, i kako su tokom Konferencije u Kazablanki (održana u januaru 1943) SAD prevashodno bile fokusirane na Pacifički front, američki predsednik Frenklin D. Ruzvelt i njegov vojni vrh nisu preterano ni insistirali na realizaciji inicijalnog plana invazije na Stari kontinent planiranoj za avgust. Pored toga, delovalo je i kao da taj datum saveznicima ne bi ostavio dovoljno vremena za mobilizaciju svih neophodnih vojnih resursa (jer su svi engleski desantni brodovi u to vreme već bili poslati na Siciliju), pa je zato odluka ubrzo promenjena. Da bi prelazak preko Lamanša uopšte bio izveden, saveznici bi prvo morali da uspostave apsolutnu vojnu nadmoć nad Kanalom i vazdušnim prostorom, kao i da prikupe dovoljan broj vojnika i brodova koji bi ih preneli do francuskih plaža.
Poštovani, da biste pročitali 3 besplatna teksta potrebno je da se registrujete, a da biste nastavili sa čitanjem naših premium sadržaja, neophodno je da odaberete jedan od planova pretplate.
Već imate nalog? Ulogujte se
