Tekst je iz Le Monde diplomatique na srpskom.
Piše: Šlomo Sand, istoričar. Autor je dela Deux Peuples pour un État? Relire l’histoire du sionisme (Seuil, Pariz, izlazi u januaru 2024), odakle je preuzet ovaj odlomak.
***
Komunizam u Palestinu 1919. godine donose jevrejski doseljenici koji su napustili cionistički pokret kako bi formirali Hebrejsku socijalističku radničku partiju. Partija 1922. godine menja naziv u Palestinska komunistička partija, PKP, na jidišu. PKP se pridružila Trećoj internacionali (Kominterni), kojom je rukovodila Komunistička partija Sovjetskog Saveza. Za vreme svog postojanja, ova partija odbacila je cionizam smatrajući ga nelegitimnim kolonijalnim pokretom. Komunisti nisu verovali da Jevreji širom sveta čine poseban narod, niti su smatrali da nakon dve hiljade godina polažu istorijsko pravo na Palestinu. Odbacili su i Balforovu deklaraciju, koju su nazvali čistim imperijalističkim činom, pozivajući na proterivanje Britanaca i stvaranje demokratske države u kojoj bi većinu činili Arapi, dok bi Jevreji, uključujući i one koji su stigli posle 1918. godine, bili građani s potpuno jednakim pravima. Ove pozicije su tokom britanskog mandata (1922-1948) izazvale mržnju dela jevrejske zajednice prema PKP-u, usled čega su ostali izolovani – budući da je bilo podjednako teško zadobiti podršku među Arapima. Veliki arapski ustanak tokom 1930-ih omogućio je partiji da ojača svoje redove i stekne nešto veći uticaj među gradskim radnicima. Partija je tokom tog razdoblja konstantno pozivala na solidarnost između lokalnog stanovništva i doseljeničke zajednice, u ime „proleterskog internacionalizma”.
Izolacija partije od Jevreja značajno se smanjila nakon ulaska SSSR u rat 1941. godine. Promena stava PKP-a prema jevrejskom naseljavanju dodatno im je omogućila da značajno prošire publiku. S krajem Drugog svetskog rata i širenjem svesti o stvarnosti nacističke politike istrebljenja, polako dolazi do prekretnice. Opstanak logora za preživele i izbeglice u Nemačkoj, koje nijedna zapadna država nije bila voljna da prihvati, doveo je do nepodnošljive situacije koja je naterala jevrejske komuniste u Palestini da preispitaju svoj stav.
Unutar PKP-a 1943. godine došlo je do raskola. Njegovi arapski sledbenici osnovali su Ligu nacionalnog oslobođenja pod vođstvom Emila Tume, izuzetnog mladog intelektualca iz Haife, koji je postao marksista tokom studija na Kembridžu. Ovi komunisti protivili su se preokretu njihovih jevrejskih drugova u pravcu prepoznavanja nastanka i razvoja jevrejskog nacionalnog identiteta.
Poštovani, da biste pročitali 3 besplatna teksta potrebno je da se registrujete, a da biste nastavili sa čitanjem naših premium sadržaja, neophodno je da odaberete jedan od planova pretplate.
Već imate nalog? Ulogujte se
