Četiri velika mita srpske politike

Nije da mi nije bilo žao što se niko od govornika na masovnom Vidovdanskom protestu ovog 28. juna na poziv pobunjenih studenata nije setio da pomene mog zemljaka Dimitrija Tucovića čiji je tu, na beogradskoj Slaviji, i spomenik. Da kaže – stojimo pored njegovog spomenika…, koji su, doduše, naprednjaci učinili pristupačnim, jer se ranije nalazio u centru kružnog toka do koga je nemoguće bilo doći bez zaustavljanja saobraćaja. O čemu u svoje vreme nisu razmišljali “socijaldemokrati” iz obližnje Krunske ulice.

Ali, dobro, to sa Tucovićem se možda nije uklapalo u famoznu “vidovdansku simboliku” i možda bi ideološki preformulisalo skup. Zato je, naravno, pomenut Gavrilo Princip i njegovi pucnji na Vidovdan u Sarajevu 1914. Mada i to se mora gledati šire od vidovdanske simbolike, odnosno u kontekstu niza atentata koji su odredili sudbinu Srbije i u kojima su Srbi ono što se kaže nastupili “saborno”. Glavni u zaveri za Majski prevrat 1903, ubistvo kraljevskog para Obrenović, Aleksandra i Drage, bio je Srbin iz Srbije, prestolonaslednika Ferdinanda i njegovu ženu Sofiju ubio je Srbin iz Bosne, vođu Hrvatske seljačke stranke Stjepana Radića i hrvatske poslanike u Skupštini usred Beograda je 1928. (samo osam dana pre Vidovdana) upucao Srbin iz Crne Gore, Zoranu Đinđiću je presudio Srbin s Kosova i Metohije.

Tajna konvencija između Kneževine Srbije i Austrougarske monarhije potpisana je na Vidovdan 1881. i naglasila je prozapadnu orijentaciju Srbije koja ovde nikada nije suštinski zaživela. Bugari nisu napali Srbe na Bregalnici na Vidovdan već koji dan kasnije – 30. juna 1913. Nekad je parola bila: “Za Kosovo – Kumanovo! Za Slivnicu – Bregalnicu!” Ono što se učinilo kao šansa za Južne Slovene potpisivanjem mirovnog ugovora u Versaju na Vidovdan 1919. priznanjem Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, postalo je prilično problematično već dve godine kasnije kad je 1921. godine, na Vidovdan izglasan na mišiće prvi (centralistički) ustav Kraljevine SHS, poznat kao Vidovdanski ustav.