Da li svemir i dalje ćuti?

„Where is everybody?“ (Gdje su svi?), zapitao je jedan od prisutnih ostale kolege tokom ručka u neobaveznom razgovoru. Godina je 1950. a lokacija Los Alamos, grad smješten na 2230 metara nadmorske visine u Novom Meksiku. Zasigurno da je njegova lokacija uticala na odluku da baš tu bude laboratorija za nuklearna istraživanja LANL (Los Alamos National Laboratory), jedna od šesnaest istraživačkih i razvojnih laboratorija ministarstva energetike SAD-a.

Izolovano, udaljeno od drugih gradova, sa dobrim klimatskim prilikama za eksperimente, mjesto je bilo pogodno da se tu 1943. godine, u jeku Drugog svjetskog rata, započne sa pravljenjem prve nuklearne bombe. Openhajmer, Fajnman, Bor, Fermi… praktično „all star“ ekipa fizičara je prodefilovala ovim mjestom. A krenućemo od poslednjeg od njih.

Pitanje je postavio Enriko Fermi, italijanski fizičar koga je više životni nego naučni put odveo u SAD krajem tridesetih godina. Naime, njegovoj supruzi jevrejskog porijekla nije bilo baš najlagodnije u Italiji tog vremena, te je američka naučno-ratna reprezentacija dobila veliko pojačanje.

Iako je i nedavno holivudsko dostignuće epski opjevalo Openhajmera, uvijek stvari iza zavjese budu kompleksnije. Fermi je zapravo bio ključni tehnički stručnjak bez kog se bomba nikad ne bi desila. Ipak, njegova uloga u filmu je epizodna, iz razloga što se naslov uglavnom bavio političkim i etičkim pitanjima a ne tehničkim detaljima.